Literatuur
2018
- Broer, Karin, "Uitbuiting en verwoesting voor onze e-bikes? Dubieuze herkomst van grondstoffem in accu's". In: VogelVrije Fietser (periodiek van de Fietsersbond) [ISSN 0166-0276], Winter-2018 [jrg. 43, nr 1], blz. 42 (De benodigde grondstoffen zijn o.a. kobalt, lithium, tantaal en grafiet. The Washington Post deed onderzoek hiernaar, ook naar de werkomstandigheden, maar dat is niet gemakkelijk. Veel wordt verhullend 'artisanal mining' ('ambachtelijke mijnbouw') genoemd. In Congo bijvoorbeeld, waar het meeste kobalt vandaan komt, wordt in vaak illegale mijnen in verschikkelijke omstandigheden gewerkt. Mijnwerkers verdienen 2 à 3 dollar per dag, Amnesty International probeerde vergeefs de daar veel voorkomende kinderarbeid te stoppen. Er gebeuren veel ongelukken.)
2021
- Rammeloo, Eefje, "Ook buiten Xinjiang zien fabrieken 'heropgevoede' Oeigoeren graag komen". In: Trouw, 17-04-2021, blz. 6-7 ("Kledingbedrijven willen geen textiel uit Xinjiang om dwangarbeid te vermijden. Maar Oeigoeren worden door heel China tewerkgesteld.")
- Nauta, Hans, "Modebranche vindt dwangarbeid een diplomatieke zaak". In: Trouw, 17-04-2021, blz. 7 (Er beginnen rechtszaken te komen tegen kledingbedrijven die te weinig doen tegen gedwongen arbeid door Oeigoeren in China. Ook steeds meer consumenten boycotten de betrokken merken. Tegen vier modemultinationals is deze week in Frankrijk een zaak aangespannen door maatschappelijke organisaties en een vrouw die een Chinees 'opvoedingskamp' overleefde. De bedrijven worden aangeklaagd voor betrokkenheid bij gedwongen arbeid en mensenhandel.)
2021
- Jong, Gertjan de, "Eerlijke wetgeving kan moderne slavernij stoppen". In: Trouw, 24-04-2023, blz. 21 (Vele duizenden mensen zijn in slavernij aan het werk om de rekken van Nederlandse winkels te vullen. Op 24 april 2013 stierven 1134 mensen, toen in Bangladesh het fabriekspand Rana Plaza met 7 verdiepingen instortte. De arbeidsomstandigheden waren voordien al levensgevaarlijk. Wereldwijd werd om maatregelen gevraagd en dat leidde tot het 'Bangladesh-akkoord'. "Tien jaar later zijn 'slaafvrije' producten nog allesbehalve normaal". Berekend is dat voor de Nederlandse economie "zelfs 13,8 miljoen niet-westerse arbeiders aan het werk zijn in slaafse omstandigheden." Daarom is nu een wetsvoorstel ingediend, 'Wet internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen' (Imvo), door SP, GroenLinks en Christenunie. Tekenend voor de hevige weerstand is de reactie van minister Adriaansens van economische zaken: 'Wat het kabinet niet wil, is dat ons bedrijfsleven op achterstand komt te staan ten opzichte van concurrenten over de grens en elders in de EU'. Opmerkelijk is dat dergelijke wetgeving er wel al is bij onze belangrijke handelspartners Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Nederland loopt dus achter. "Het is in ons land streng verboden om kinderen uit te buiten. Maar chocolade, telefoons of schoenen waarvoor kinderen zijn mishandeld en uitgebuit? Dat is geen enkel probleem. Nederlandse bedrijven en consumenten houden nu - zij het vaak ongewild - barbaarse praktijken in stand."
2024
- Abels, Romana, "EU krijgt wet om op te treden tegen goedkope, door kinderen gemaakte kleding niet rond". In: Trouw, 29-02-2014, blz. 4
(Al jaren proberen de Europese Commissie en het Europees Parlement greep te krijgen op de misstanden in de productieketen van onder meer kleding.
Het gaat niet alleen om kinderarbeid, ook onaanvaardbare werkomstandigheden waarin met name vrouwen gedwongen worden te werken.
Doortoe is een wet ontworpen die bedrijven verplicht om na te gaan of dergelijk toestanden voorkomen in de productie van datgene dat zij verkopen.
"Voor kwesties als uitbuiting, slavernij en milieuvervuiling zouden ze in de toekomst ook verantwoordelijk zijn als die bij een onderaannemer plaats zouden vinden."
In december was er een akkoord met de lidstaten bereikt. Na die 'handdruk' leek de zaak rond. Maar nu krabbelen Italië, Frankrijk en Duitsland terug.
Het is uitzonderlijk dat een Europees wetsvoorstel in deze fase nog sneuvelt. De Europese verkiezingen komen eraan,
maar het milieu en sociale aspecten lijken steeds minder belangrijk. Wel mooie woorden, maar toch: "Regeringsleiders luisteren liever naar bedrijven dan naar hun kiezers.")
- Harmsen, Judith, "Een 'dicht-bij-ons-bedshow' over slavernij met Piet Hein als boegbeeld". In: Trouw, 18-03-2024, blz. 3 (Bespreking van tentoonstelling in de Oude Kerk in Delft. Deze "verbindt Piet Hein met de moderne tijd. 'Hein was onderdeel van een systeem dat slavernij mogelijk maakte, maar dat geldt ook voor ons'." In de Oude Kerk staat het grafmonument van Hein, het moet gerestaureerd worden vanwege optrekkend vocht. Bij de voorbereidingen daarvoor bleek dat het denken over Piet Hein veranderd is, er is nu meer aandacht voor de slavernij in de 17e eeuw. "Piet Hein overleed voordat de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden zich ging bemoeien met de handel in tot slaaf gemaakten, zo staat er te lezen. Maar hij kreeg er wel mee te maken. Er zijn aanwijzingen dat hij er zelfs tegen was. Maar met het geld van de de door Hein veroverde Zilvervloot kon de Republiek in een deel van Brazilië kolonies stichten, het begin van het Nederlandse aandeel in de uitbuiting en handel in mensen. Maar niet alleen Piet Hein krijgt aandacht, een tweede tentoonstelling in de Oude Kerk gaat over de moderne slavernij en onze rol daarin. "Je hebt het aan, het zit in je telefoon, het kruidt je eten." Door de persoonlijke verhalen van uitgebuite mensen, ook kinderen, is dat deel van het bezoek best wel zwaar.)